Ημερίδα του ΚΚΕ στην Πτολεμαϊδα για την ενέργεια

Μιλώντας στην ημερίδα ο Μάκης Παπαδόπουλος, μέλος της ΚΕ του ΚΚΕ και υπεύθυνος του Τμήματος Οικονομίας, τόνισε μεταξύ άλλων τηναναγκαιότητα και την υπεροχή του ενεργειακού σχεδιασμού της λαϊκής εξουσίας.
Την εκδήλωση άνοιξε ο Αντώνης Τσάκωνας, μέλος του Γραφείου Περιοχής Δυτικής Μακεδονίας του ΚΚΕ. Αναφερόμενος στην περίοδο που διανύουμε, ο Μ. Παπαδόπουλος τόνισε ότι «δεν υπάρχουν εύκολες εναλλακτικές λύσεις χωρίς σύγκρουση με την ιδιοκτησία και την εξουσία των μονοπωλίων, οι οποίες μπορούν τάχα να διασφαλίσουν την ικανοποίηση των λαϊκών αναγκών. Ο ΣΥΡΙΖΑ συσκοτίζει τον πραγματικό αντίπαλο περιορίζοντας το ζήτημα στην εφαρμογή του μνημονίου και εμφανίζοντας σαν λύση, μια νέα αστική κυβέρνηση που θα πετύχει την παραγωγική ανασυγκρότηση και την έξοδο από την κρίση στο έδαφος του καπιταλισμού. Μέσα στο πλαίσιο της σημερινής ΕΕ και της “απελευθερωμένης” αγοράς προβάλλει σαν εναλλακτική φιλολαϊκή λύση τη διατήρηση δημόσιων επιχειρήσεων εφόσον είναι κερδοφόρες. Όταν υπάρχει αδυναμία χρηματοδότησης των αναγκαίων επενδύσεων προτείνει αναπτυξιακές κοινοπραξίες όπου το δημόσιο θα διαθέτει ένα μερίδιο του στη δημόσια επιχείρηση σε ιδιωτικούς ή δημόσιους φορείς από άλλες χώρες που διαθέτουν κεφάλαια. Έτσι μας εξηγεί οι ιδιώτες θα είναι “συνέταιροι και όχι αγοραστές”.

Βαφτίζοντας το κρέας ψάρι, ο ΣΥΡΙΖΑ προσπαθεί να κρύψει την υπόκλιση του στη στρατηγική της “απελευθερωμένης” αγοράς της ΕΕ προς όφελος των μονοπωλίων. Στη μετοχική σύνθεση της ΔΕΗ ΑΕ υπάρχουν ήδη σήμερα κράτος και ιδιώτες μεγαλομέτοχοι, ξένα Funds “που διαθέτουν κεφάλαια”. Το δημόσιο διατηρεί ακόμα και σήμερα το 51% των μετοχών στην ΔΕΗ ΑΕ, όμως αυτή στηρίζει την κερδοφορία της όπως όλες οι καπιταλιστικές επιχειρήσεις στην αύξηση του βαθμού εκμετάλλευσης των εργαζομένων και στην αφαίμαξη της λαϊκής κατανάλωσης. Κανένα εναλλακτικό μοντέλο “απελευθέρωσης”, καμιά αλλαγή στη μετοχική σύνθεση δεν μπορεί να αναιρέσει μέσα στο πλαίσιο της απελευθερωμένης αγοράς τη λειτουργία κάθε ενεργειακού ομίλου με γνώμονα το ποσοστό κέρδους του σε βάρος των λαϊκών αναγκών όσο και των εργαζόμενων του κλάδου». Η «απελευθέρωση» σημείωσε ο Μ. Παπαδόπουλος, «δεν είναι τέκνο του μνημονίου, ούτε της κρίσης. Αποτελεί στρατηγική επιλογή της ΕΕ που προωθείται σε όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ απʼ τη δεκαετία του 90. Αντίστοιχα, η μικτή οικονομία, οι συμπράξεις δημοσίου και ιδιωτικού τομέα, οι γνωστές ΣΔΙΤ δεν αποτελούν καμιά καινοτόμα ριζοσπαστική λύση, αλλά το γνωστό καταστροφικό δρόμο που μας έφερε στη σημερινή κατάσταση, τον καπιταλιστικό δρόμο ανάπτυξης. Στο πλαίσιο της απελευθερωμένης αγοράς δεν μπορεί να υπάρξει μακροπρόθεσμος ενεργειακός σχεδιασμός που να διασφαλίζει τη λαϊκή ευημερία. Καμιά αστική κυβέρνηση δεν μπορεί να υποχρεώσει το κεφάλαιο να επενδύσει και να λειτουργήσει με όρους που αντιστρατεύονται τη κερδοφορία του. Με κριτήριο το μέγιστο ποσοστό κέρδους επιλέγει ο κάθε μονοπωλιακός όμιλος αν, πότε και που θα επενδύσει, ποιο καύσιμο θα χρησιμοποιήσει. Με το ίδιο κριτήριο ανταγωνίζονται οι όμιλοι για την αρπαγή μεριδίων αγοράς. Μέσα σʼ αυτό τον ασφυκτικό κορσέ του ανταγωνισμού κινείται και ο αποσπασματικός προγραμματισμός κάθε ομίλου για την ισχυροποίηση της θέσης του.

Αντίστοιχα, ο ενεργειακός σχεδιασμός του αστικού κράτους έχει αντικειμενικά περιορισμένο και αντιλαϊκό χαρακτήρα, υπηρετεί αντικειμενικά την διασφάλιση της διευρυμένης αναπαραγωγής του κοινωνικού κεφαλαίου, τα στρατηγικά συμφέροντα της αστικής τάξης και όχι του λαού. Οι δυνατότητες του κυβερνητικού σχεδιασμού περιορίζονται απʼ την αναρχία της καπιταλιστικής παραγωγής, την ανισόμετρη ανάπτυξη, τον ανταγωνισμό των ομίλων, την περιοδική εκδήλωση κρίσεων υπερσυσσώρευσης κεφαλαίου. Οι όποιες κρατικές παρεμβάσεις στοχεύουν στην σχετική ρύθμιση διαφορετικών συμφερόντων των μονοπωλίων μέσα στον ενεργειακό τομέα αλλά και στο σύνολο της οικονομίας, για τη θωράκιση της ανταγωνιστικότητας του ελληνικού καπιταλισμού. Αυτές οι προσπάθειες ρύθμισης σκοντάφτουν σε αξεπέραστες αντιφάσεις, περιπλέκουν τον μεσοπρόθεσμο προγραμματισμό των ομίλων: π.χ. ποιά αξιοπιστία έχει ο μεσοπρόθεσμος προγραμματισμός της ΔΕΗ ΑΕ όταν σήμερα είναι στο τραπέζι το σχέδιο της μικρής ΔΕΗ, η ιδιωτικοποίηση λιγνιτικών αποθεμάτων και η ουσιαστική διακοπή της λειτουργίας των σύγχρονων μονάδων φυσικού αερίου της;».

Το στέλεχος του ΚΚΕ υπογράμμισε ότι «για να υπηρετήσει ο ενεργειακός σχεδιασμός τη λαϊκή ευημερία πρέπει να απαλλαγεί απʼ τους νόμους της αγοράς, τους νόμους του καπιταλιστικού κέρδους. Αυτό το πολιτικό πρόβλημα δεν μπορεί να λυθεί ριζικά χωρίς γραμμή σύγκρουσης και ρήξης με το καθεστώς ιδιοκτησίας των μονοπωλίων στον τομέα της Ενέργειας και συνολικά στην οικονομία, χωρίς ανατροπή στο χαρακτήρα της εξουσίας. Η ουσιαστική λύση προϋποθέτει την κατάργηση των καπιταλιστικών σχέσεων, της σχέσης κεφαλαίου-μισθωτής εργασίας, προϋποθέτει την κοινωνικοποίηση της γης και των μέσων παραγωγής στη βιομηχανία, την υλοποίηση της βιομηχανικής παραγωγής και του μεγαλύτερου μέρους της αγροτικής παραγωγής με σχέσεις κοινωνικής ιδιοκτησίας, κεντρικού σχεδιασμού, εργατικού ελέγχου. Μέσα σʼ αυτό το πλαίσιο της κεντρικά σχεδιασμένης παραγωγής με στόχο την ικανοποίηση των κοινωνικών αναγκών, μπορεί να λειτουργήσει αποτελεσματικά ο ενιαίος αποκλειστικά κρατικός φορέας ενέργειας, ως μηχανισμός της εργατικής εξουσίας.

Μέσα σʼ αυτό το ιδιοκτησιακό και πολιτικό καθεστώς όπου οι εγχώριες ενεργειακές πηγές, οι πρώτες ύλες, τα μέσα παραγωγής, μεταφοράς και διανομής της Ενέργειας θα αποτελούν κοινωνική κρατική ιδιοκτησία, ο ενεργειακός σχεδιασμός θα μπορεί να αναπτύξει την παραγωγή και να ικανοποιεί συνδυασμένα το σύνολο των λαϊκών αναγκών, δηλαδή: α) Τη μείωση του βαθμού ενεργειακής εξάρτησης της χώρας. β) Την εξασφάλιση επαρκούς λαϊκής κατανάλωσης, η οποία θα κατοχυρώνει στην πράξη το ενεργειακό προϊόν ως κοινωνικό αγαθό. γ)Τη διασφάλιση της υποδομής για την κάλυψη των αναγκών της κεντρικά σχεδιασμένης βιομηχανίας. Τη σχεδιασμένη ανάπτυξη συγκεκριμένων περιοχών και κλάδων. δ) Την ασφάλεια των εργαζομένων του κλάδου αλλά και των οικιστικών ζωνών και γενικότερα την ισόρροπη παρέμβαση του ανθρώπου στο περιβάλλον. Μόνο ο νέος τρόπος παραγωγής, ο κεντρικός σχεδιασμός της εργατικής εξουσίας μπορεί να αξιοποιήσει τις μεγάλες δυνατότητες του σημερινού επιπέδου ανάπτυξης των παραγωγικών δυνάμεων προς όφελος των κοινωνικών αναγκών».

Για τον ενεργειακό σχεδιασμό ως οργανικό στοιχείο του κεντρικού σχεδιασμού της εργατικής εξουσίας, επισήμανε ότι «μπορεί να προβλέπει, να συσχετίζει και να προγραμματίζει εύστοχα τις ανάγκες ανάπτυξης της παραγωγής, των δικτύων μεταφοράς και διανομής με τις προβλέψεις για τις μελλοντικές ανάγκες κατανάλωσης στη βιομηχανία, στην οικονομία, στα λαϊκά νοικοκυριά. Μπορεί να διασφαλίζει τη βελτίωση ενεργειακής απόδοσης με την ελάχιστη δυνατή δαπάνη συνολικής κοινωνικής εργασίας, χωρίς σπατάλη μέσων παραγωγής και ζωντανής εργασίας. Μπορεί να προωθεί αποτελεσματικά τις αναγκαίες προτεραιότητες στην οικονομία, όπως η παραγωγή μέσων παραγωγής, η αναλογική στήριξη της βιομηχανικής και αγροτικής παραγωγής. Αυτή η συντριπτική υπεροχή δυνατοτήτων του ενεργειακού σχεδιασμού της εργατικής εξουσίας για τη διασφάλιση της λαϊκής ευημερίας συγκριτικά με το γερασμένο μονοπωλιακό καπιταλισμό, που σαπίζει, εδράζεται στις κοινωνικές και οικονομικές συνθήκες του νέου τρόπου παραγωγής, οι οποίες εφοδιάζουν το σχεδιασμό με ισχυρά όπλα.

Στις νέες συνθήκες ο ενεργειακός σχεδιασμός θα μπορεί:

α) Να αξιοποιεί πλήρως και να κατανέμει συγκεντρωτικά, πανεθνικά προγραμματισμένα τους εκάστοτε διαθέσιμους υλικούς πόρους, τα μέσα παραγωγής, το εργατικό δυναμικό με βάση προκαθορισμένους στόχους και προτεραιότητες, β) Να αξιοποιεί την επιστημονική μαρξιστική έρευνα για την πρόβλεψη και ιεράρχηση μελλοντικών αναγκών, καθώς και τη γρήγορη ενσωμάτωση και αξιοποίηση των νέων τεχνολογικών δυνατοτήτων για την τελειοποίηση της παραγωγής. Σʼ αυτή την κατεύθυνση μπορούν να αξιοποιηθούν οι σύγχρονες πολυκριτηριακές επιστημονικές μέθοδοι προγραμματισμού για τη στήριξη των εκάστοτε επιλογών του σχεδίου καθώς και οι μεγάλες δυνατότητες του διαδικτύου. Δυνατότητες που αφορούν τόσο την ταχύτερη και πληρέστερη καταγραφή των αναγκών όσο και τη γρήγορη αποτίμησή τους. γ) Να περιορίζει και να διορθώνει έγκαιρα τα πιθανά υποκειμενικά λάθη του εκάστοτε σχεδίου, τις αδυναμίες και τις αστοχίες των προβλέψεών του, τις ατέλειες σε σχέση με τις ανάγκες ανάπτυξης των παραγωγικών δυνάμεων. Καταλυτικό ρόλο για την αποφυγή και τη γρήγορη διόρθωση λαθών θα παίξει ο εργατικός έλεγχος και η ενεργητική συνειδητή συμμετοχή των εργαζομένων για τη χάραξη και την υλοποίηση του σχεδίου. Η οργάνωση της νέας εξουσίας με θεμέλιο τη συνέλευση των εργαζομένων της παραγωγικής μονάδας και το αντίστοιχο Εργατικό της Συμβούλιο θωρακίζει αυτή την προσπάθεια που φτάνει μέχρι το ανώτατο όργανο της εργατικής εξουσίας, με το σχετικό καταμερισμό μέσα στην Ανώτατη Διεύθυνση Κεντρικού Σχεδιασμού.

Φυσικά η θωράκιση από τα υποκειμενικά λάθη δεν είναι απλά ζήτημα ορθής οργανωτικής λειτουργίας. Εδράζεται στη συνειδητή ενιαία δράση των εργαζομένων για τον κοινό στόχο της λαϊκής ευημερίας, καθώς και στη γενικευμένη ανάπτυξη της ικανότητας για ειδικευμένη εργασία και γνώση, στην αύξηση του ελεύθερου χρόνου που αυξάνουν τη δυνατότητα άσκησης εργατικού ελέγχου». Αυτή η δυνατότητα συνολικής ολοκληρωμένης σχεδιοποίησης προς όφελος του λαού, πρόσθεσε, προβάλλει ελπιδοφόρα στον αντίποδα του μονοπωλιακού καπιταλισμού, της άναρχης και ανισόμετρης ανάπτυξης με κριτήριο το κέρδος, της περιοδικής εκδήλωσης της κρίσης υπερσυσσώρευσης κεφαλαίου, του οξυμένου ανταγωνισμού μεταξύ των ομίλων.Πάνω σʼ αυτό το έδαφος του νέου τρόπου παραγωγής, τόνισε «ο ενιαίος αποκλειστικά κρατικός φορέας ενέργειας θα μπορεί να επεξεργάζεται την ενεργειακή πολιτική με συγκεκριμένους άξονες:

Τη βελτίωση του ενεργειακού μείγματος, τη συνδυασμένη αξιοποίηση όλων των διαθέσιμων εγχώριων πηγών και τεχνολογικών λύσεων στις κατάλληλες αναλογίες με στόχο τη συνδυασμένη ικανοποίηση των λαϊκών αναγκών. Ο κρατικός φορέας μπορεί να προσδιορίσει τις κατάλληλες περιοχές και τα κατάλληλα επενδυτικά μεγέθη για την αξιοποίηση κάθε πηγής ενέργειας, με τεχνολογία φιλική στο περιβάλλον, π.χ. για τη συνέχιση της αποφασιστικής συμβολής του λιγνίτη ως στρατηγικού ενεργειακού καυσίμου την επόμενη εικοσαετία για τη συμπαραγωγή ηλεκτρισμού και θερμότητας στις σύγχρονες μονάδες, για την κατασκευή νέων υδροηλεκτρικών σταθμών.Βασικά στοιχεία του χωροταξικού ενεργειακού σχεδιασμού θα αποτελούν η ισόρροπη ανάπτυξη περιοχών και κλάδων της τοπικής οικονομίας, καθώς και ο συνδυασμός των ενεργειακών έργων με έργα που ικανοποιούν παράλληλα άλλες κοινωνικές ανάγκες (ύδρευση, άρδευση, παροχή τηλεθέρμανσης). Έτσι για παράδειγμα θα οριοθετείται ο βαθμός διείσδυσης ΑΠΕ στα νησιά ώστε να μην υπονομεύει άλλους κλάδους της τοπικής οικονομίας.

Την αξιοποίηση των νέων έργων στον ενεργειακό τομέα ως μοχλού ανάπτυξης βιομηχανικών κλάδων της μεταποίησης και των κατασκευών.

Η υλοποίηση νέων υδροηλεκτρικών και θερμικών σταθμών ηλεκτροπαραγωγής θα δώσει ώθηση στην εγχώρια βιομηχανία τσιμέντου, μετάλλου, μηχανημάτων και στον κατασκευαστικό τομέα. Αντίστοιχα ο εκσυγχρονισμός των δικτύων σε βιομηχανίες καλωδίων κλπ. Παράλληλα θα δοθεί ώθηση στη σχετική έρευνα (π.χ. κατασκευή αεριοστρόβιλων, ανεμογεννητριών, σύνθετα υλικά πτερυγίων, τεχνολογία νανο-υλικών).

Την υλοποίηση συνδυασμένης δέσμης μέτρων εξοικονόμησης ενέργειας, βελτίωσης του βαθμού ενεργειακής απόδοσης και προστασίας του περιβάλλοντος με προτεραιότητες τον προσανατολισμό αξιοποίησης του εισαγόμενου φυσικού αερίου στην οικιακή και βιομηχανική χρήση αντί της ηλεκτροπαραγωγής, την προτεραιότητα στη χρήση μέσω μαζικής μεταφοράς, την ενεργειακή θωράκιση των κτηρίων, τον εμπλουτισμό του καύσιμου λιγνίτη για βελτίωση της απόδοσής του, την εγκατάσταση νέων θερμικών μονάδων τελευταίας τεχνολογίας, την απόκτηση εγχώριας τεχνογνωσίας σε ηλεκτροπαραγωγή με τεχνολογία δέσμευσης CO2, την αύξηση της χρήσης ΑΠΕ και την αξιοποίηση νέων υλικών για ενεργειακές εφαρμογές, όπως τα καινοτομικά συστήματα τεχνητού φωτισμού. Την έρευνα για αξιοποίηση νέων εγχώριων πηγών και τη διακρατικά αμοιβαία επωφελή συνεργασία στους τομείς της εξόρυξης και εκμετάλλευσης κοιτασμάτων, τεχνογνωσίας και δικτύων – αγωγών μεταφοράς ενέργειας, με διασφάλιση των κυριαρχικών δικαιωμάτων της εργατικής εξουσίας».